De Strategiekaarten Taal zijn bedoeld voor het basis- en speciaal onderwijs. Ze zijn vooral geschikt voor groep 6 tot en met 8, maar enkele kaarten zouden ook al eerder gebruikt kunnen worden. De kaarten zijn gemaakt en uitgetest door ervaren leerkrachten.
De digitale kaarten (jpg) zijn op het digibord en/of geprint makkelijk te gebruiken bij elke taalmethode. Deze collectie strategiekaarten is ontwikkeld op basis van De 4 sleutels voor een effectieve les.
Hieronder lees je over de voordelen voor jou en je klas. Ook lees je hoe je ze gebruikt en hoe je ze toepast in je les. Bovendien vind je voorbeelden van hoe je de kaarten toepast in het DIM model. Daarnaast vind je informatie over de auteur.
Belangrijk is dat de kaarten géén vervanger zijn voor een goede instructie! Een goede taalles valt of staat met een goede, effectieve instructie door de leerkracht. De kaarten zijn bedoeld om kinderen houvast te geven als ze een bepaalde strategie even niet meer weten en doen een beroep op de opzoekvaardigheden van de leerling. Bovendien sluiten de kaarten optimaal aan bij de theorie van De vier sleutels voor een effectieve les.
Inhoud
Praktisch en effectief!
Kinderen die je vaak dezelfde vragen stellen, kinderen die moeite hebben te denken aan de volgorde binnen een stappenplan, maar ook kinderen die een zetje nodig hebben in de goede richting om vervolgens een visualisatie of samenvatting over een tekst te kunnen maken en kinderen die er behoefte aan hebben de verschillende stappen binnen een stappenplan overzichtelijk op een kaart te zien.
Allemaal kinderen die ik als leerkracht de afgelopen jaren tegenkwam in mijn groep en die me aan het denken hebben gezet. Dit resulteerde in een vervolgproject, na de eerder ontworpen Strategiekaarten Rekenen, dat vanuit een eenvoudig schriftje met enkele stappenplannen is uitgegroeid naar een complete set strategiekaarten, verdeeld over de verschillende onderdelen taal, werkwoordspelling en begrijpend lezen.
Wat leveren de kaarten jouw klas op?
Als kinderen in de hogere groepen van de basisschool leren werken met de strategiekaarten, zal dit de zelfstandigheid en zelfverantwoordelijkheid van de kinderen vergroten. Kinderen worden gestimuleerd om zelf bepaalde denkstappen op te zoeken, waardoor ze bezig zijn met herhaling van de leerstof. In principe worden kinderen zo minder afhankelijk van de leerkracht.
Tijdens instructiemomenten zorgt de inzet van de strategiekaarten voor meer duidelijkheid bij de kinderen, een eenduidige instructie doordat vaste stappen steeds gehanteerd worden waardoor de instructie effectiever wordt. Ook helpen de strategiekaarten bij het gezamenlijk inoefenen van de leerstof en bij de zelfstandige verwerking. Het werken met de strategiekaarten levert daardoor alleen maar voordelen op voor zowel de leerling als de leerkracht.
Welke deelgebieden zijn er?
De strategiekaarten zijn op een logische manier ingedeeld. Zo kunnen leerkrachten en leerlingen snel de goede kaart(en) vinden die op dat moment nodig is. De volgende verdeling is gehanteerd:
- Taal: Stappenplan zinnen ontleden
- Taal: Spiekbriefjes woordsoorten (12x)
- Werkwoordspelling: Hulpblad werkwoordspelling
- Begrijpend/ studerend lezen: Hulpblad visualisatie over tekst of filmpje
- Begrijpend/ studerend lezen: Stappenplan samenvatting maken.
Voordelen voor de leerkracht?
Strategiekaarten kunnen op verschillende manieren een sterke positieve bijdrage leveren aan je les. Doordat er steeds een sterk leerdoel geformuleerd staat, weten kinderen direct wat ze gaan leren en oefenen. Ook kan de leerkracht de strategiekaarten tijdens alle fasen van het Directe Instructiemodel inzetten, als visuele ondersteuning tijdens de les. Daarnaast kunnen kinderen deze strategiekaarten zelf inzetten, bijvoorbeeld als ze bezig zijn met de verwerking van de les.
Het is aan te bevelen dat de strategiekaarten zowel digitaal op het digibord beschikbaar zijn, als ook als digitale of geprinte versie voor iedere leerling.
Hoe gebruik je de strategiekaarten?
Omdat het werken volgens het DIM model zeer effectief bewezen is, volgt hieronder een aantal voorbeelden, hoe de strategiekaarten kunnen worden ingezet tijdens de verschillende fasen van het DIM model:
Hoe passen de strategiekaarten in jouw taalles?
De strategiekaarten vormen een belangrijke rol in de dagelijkse taal- en leesles. Ze zijn toe te passen binnen alle fasen van het DIM model. Ze zijn geschikt voor zowel de sterke, de gemiddelde als de zwakke leerling. Dit varieert van een duidelijk stappenplan voor de zwakkere leerling, die hem steun biedt bij het zelfstandig inoefenen en verwerken van de leerstof op zijn niveau. Dit vergroot het competentiegevoel van het kind, tenslotte kan hierdoor ook de zwakkere leerling meer zelfstandig aan de slag.
Dit vergroot de autonomie enorm!
De sterkere leerling, die wellicht al na een korte instructie zelf aan de slag kan en minder herhaling nodig heeft, heeft de mogelijkheid om tussendoor nog even terug te kijken naar een aangeleerde strategie/ stap. Dit geeft hem de mogelijkheid om zich zelfstandiger te voelen en de leerling leert hoe hij bepaalde zaken zelfstandig kan opzoeken.
De strategiekaarten zijn daardoor zeer divers in te zetten, bijvoorbeeld tijdens instructiemomenten, als kinderen zelf werken aan hun taken, tijdens momenten waarbij je bepaalde leerdoelen nog eens wil herhalen, als kinderen thuis huiswerk maken, etc.
Strategiekaarten en het DIM model (voorbeelden)
Oriëntatie
Hierin wordt besproken wat er vandaag geleerd wordt, wat de kinderen gaan doen en waarom ze dit gaan leren.
- De leerkracht kan de strategiekaart die hoort bij het lesdoel erbij nemen en alvast laten zien op het Digibord.
Activeren voorkennis
Hier wordt besproken wat de kinderen al van het leerdoel en de bijbehorende aanpak weten.
- Eventueel kan de leerkracht de strategiekaart erbij nemen, die al eerder is aangeboden, zodat de kinderen de stappen visueel hebben. Daarna kan de leerkracht de strategiekaart, die hoort bij het lesdoel van vandaag, op het Digibord laten zien.
Uitleg
Hier volgt de instructie, het modelen door de leerkracht. Daarna geven de kinderen een samenvatting van de uitleg.
- Op de strategiekaarten staan de stappen heel duidelijk uitgelegd, waardoor de leerkracht deze letterlijk kan volgen. Ook staan er voorbeeldzinnen, die de leerkracht kan laten zien.
Begeleide inoefening
Kinderen gaan samen met de leerkracht aan de slag. Voordat ze doorgaan naar de volgende fase, geven ze een samenvatting van de uitleg.
- De strategiekaarten kunnen hierbij worden toegepast, door steeds dezelfde stappen te volgen, zoals weergeven op de strategiekaart.
Zelfstandige verwerking
Nu gaan de leerlingen alleen of samen aan de slag. De leerkracht geeft de verlengde instructie.
- De leerlingen kunnen gebruik maken van de strategiekaarten, indien ze deze nodig hebben. Met name de sterke leerling heeft hier misschien minder behoefte aan, maar kan de strategiekaarten wel altijd raadplegen, indien dit nodig is. De leerkracht gebruikt de strategiekaarten tijdens de verlengde instructie en kan makkelijk verwijzen naar de te volgen stappen.
Evaluatie
Er wordt nagegaan of het leerdoel is behaald en hoe dat is gegaan. Ook worden er conclusies gegeven over het leerdoel (gericht op proces en aanpak).
- De strategiekaarten kunnen hierbij ondersteunen, doordat de stappen duidelijk zijn weergegeven. Het leerdoel staat concreet benoemd, zodat makkelijk kan worden nagegaan of het leerdoel is bereikt.
Terug- en vooruitblik
Wat kunnen we met het geleerde en wat leren we de volgende keer erbij?
Met behulp van de strategiekaarten kun je alvast naar de volgende stap/ kaart kijken om vooruit te blikken naar een volgende les. Ook kun je met de leerlingen in gesprek gaan over het waarom.
Over de auteur
Claudia Daniëls-Janssen werkt sinds schooljaar 07/08 op Kindcentrum Paulus in Heerlen als groepsleerkracht en rekenspecialist. Zij gaf meerdere jaren les aan de combinatiegroep 3/4, sinds 8 jaar heeft ze groep 7/8. Al eerder heeft ze Strategiekaarten Rekenen ontwikkeld.
Kindcentrum Paulus ligt in een krachtwijk in Heerlen- Noord, wat extra vaardigheden en competenties vraagt van een leerkracht. Eén ervan is het tegemoet kunnen komen aan leerlingbehoeften van deze specifieke doelgroep, één van de redenen waardoor de Strategiekaarten Rekenen tot stand zijn gekomen. Omdat we zien dat de Strategiekaarten zeer bruikbaar zijn voor alle leerlingen, zijn nu ook deze Strategiekaarten ontwikkeld!
We helpen je graag